Kimyasal kaza; insan sağlığına ve doğal çevreye zarar verecek olan tehlikeli kimyasal maddelerin depolanması, taşınması ve kullanılması sırasında dikkatsizlik veya beklenmeyen bir durum karşısında, istenmeden doğaya salınması sonucu gerçekleşir. Bu kazalar sızıntı, patlama, yangın, kimyasalların birbirleriyle etkileşimi, toksik yayılım şeklinde pek çok sebepten dolayı oluşabilir. Patlayıcı gazların depolandığı petrol sektörü, zehirli kimyasalların üretildiği fabrikalar, kimyasal reaksiyonlar sonucu zararlı sonuçlar doğurabilecek her türlü sektör, potansiyel olarak kimyasal kaza riski taşır. Özellikle LPG tanklarında karşılaşılan bu kazaların ölümcül ve hızlı yayılan etkileri vardır. Bu nedenle kimyasal kazaların ihtimal ve etkilerinin Kantitatif Risk Analizi ile birlikte incelenmesi,ALOHA, CAMEO ve benzei modellerin kullanılması kötü senaryoların önüne geçebilmek için önemlidir.
Kimyasal Acil Durumların Planlanması
Kimyasal acil durumlarının planlanmasında kazaların olası sonuçlarının ne derece etkili olacağının incelenerek değerlendirilmesinin yanı sıra etki mesafelerinin belirlenmesi de oldukça önemlidir. Bu değerlendirmede kalitatif ve kantitatif risk analizi yöntemlerine başvurulabilir. Kantitatif risk analizinde matematiksel teoremlerden yararlanılır ve riskler sayısal hale dönüştürülür. Risk analizinin formülasyonunda, tehdidin olma ihtimali ile tehdidin etkisinin ilişkisinden yararlanılır. Formülde değerlere sayısal değerler verilerek risk değerine ulaşılır. Matematiksel ve mantıksal formülasyonlarla proses incelenir, takip edilir ve olası risk değerlendirmesi yapılır.
Kantitatif analizde risk değerlendirmeleri, ALOHA modeli gibi yöntemler kullanılarak elde edilebilir. Son dönemde dikkat çeken, mevcut riskin değerlendirilmesinin bir kolu olan sonuç değerlendirmesi, CAMEO veritabanını kullanan gerçek zamanlı ALOHA (Areal Locations of Hazardous Atmospheres) modeli ile incelenebilir. Aloha yazılımı, özellikle ücretsiz olması nedeniyle tercih edilir. CAMEO yazılım paketi, kimyasal kazalardan kaynaklı acil durumları planlamak ve olası sonuçlara cevap vermek için yaygın olarak kullanılan bir yazılım sistemidir.
Envanter Oluşturulması ve Modellenmesi
National Oceanic and Atmosferic Administration (NOAA) and the U.S. Environmetal Protection Agency (EPA) tarafından ortak olarak geliştirilen ALOHA, kimyasal maddeleri ve karışımları içeren kimyasalların modellenmesi için tasarlanmıştır. Kimyasal birikinti, havuz yangınları, toksik gaz bulutu, tehlikeli LPG tanklarındaki sızıntı, gaz yayılımı, patlama ve yangın yayılımlarını modelleyen yazılım, CAMEO veritabanından yararlanır. Diğer yazılımlara oranla pek çok avantajı bulunan ALOHA tehlike modelleme yazılımının vereceği sonuçlar kimyasal maddenin türüne, atmosferik verilere veya modellenecek buhar bulutunun toksisitesi gibi bazı durumlara göre değişir. Bu modelleme ile minimum deney sayısı ile maksimum sonuç sağlanır ve böylece zamandan tasarruf sağlanır.
ALOHA Çıktılarının Sonuçları
Model çıktısı olarak, analiz edilen tehlike bölgesinin ızgara görüntüsü MARPLOT, Esri’s ArcMap, Google Earth ve Google Maps gibi uygulamalara aktarılabilir. Kısacası modelleme çıktıları sayesinde potansiyel bir kimyasal patlama sonrasındaki kimyasal yayılım ile ilgili tehlikeler, acil müdahale ekiplerine üç boyutlu olarak verilir. Bu sayede müdahale bölgeleri, acil durum araç ve ekipmanlarının yerleşimi, halk sağlığı, yaşam alanları, sosyal tesislerinin konumu gibi önemli detaylar önceden planlanabilir. Gerçekçi acil durum senaryoları ile müdahale ekiplerinin hazır durumda olması sağlanır. ALOHA’yla elde edilen sonuçlar yorumlanırken, sonuçları etkileyen düşük rüzgar hızlarına, rüzgarın yön değişimlerine, çok kararlı atmosferik koşullara, meyilli arazilere ve ayrıca sızıntı kaynağına yakın noktalardaki konsantrasyon düzensizliklerine karşı dikkatli olunmalıdır.
ALOHA ile Kimyasal Risk Analizi
MACOM, halk ve çevre sağlığı odaklı çalışmalarıyla çevre ve hava kirliliği kontrolünde deneyimli kadrosuyla sürdürülebilir çözümler üretir. Kimyasal acil durumlarının planlanması, envanter oluşturulması ve modellenmesinde de eğitimli ve uzman ekibiyle profesyonel hizmet verir. Olası tehlikelerin önüne geçmek için ALOHA ve CAMEO sonuçlarını değerlendirerek risk analizi uygulayan MACOM, acil durum senaryolarını raporlar. Bu sayede insan ve çevre sağlığını koruyucu önlemler alarak firma için de ekonomik geri dönüşler sağlar. Siz de çevresel danışmanlık alanında önder olan MACOM‘un fizibilite çalışmalarından yardım alabilir ve risk değerlendirme yöntemleri ile uygulanabilir çözümlerden yararlanabilirsiniz.